Khi sinh viên Học viện Nông nghiệp Việt Nam soi bệnh cho các loài tôm, cá

Tại Hội nghị khoa học công nghệ của cán bộ, nghiên cứu sinh, học viên cao học và sinh viên năm 2025 của Khoa Thủy sản, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, nhiều đề tài nghiên cứu của các em sinh viên liên quan đến dịch bệnh của các loài thủy sản đã được đưa ra phân tích.

Ngày 14/5, Khoa Thủy sản, Học viện Nông nghiệp Việt Nam tổ chức Hội nghị khoa học công nghệ của cán bộ, nghiên cứu sinh, học viên cao học và sinh viên năm 2025.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Kim Văn Vạn - Trưởng khoa Khoa Thủy sản, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã chia sẻ: Năm 2024, với sự quan tâm, chỉ đạo sát sao từ Ban Chủ nhiệm Khoa, cùng sự nỗ lực không ngừng của đội ngũ cán bộ trong công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học, Khoa Thủy sản đã gặt hái được nhiều thành công nổi bật.

Tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Khoa Thủy sản là một trong những đơn vị có nhiều đóng góp xuất sắc trong công tác đào tạo và chuyển giao công nghệ. Khoa hiện có hai nhóm nghiên cứu mạnh và đã có nhiều công trình nghiên cứu được xuất bản, đứng trong top đầu của học viện.

Tác dụng của cây chùm ngây với việc phòng bệnh trên tôm thẻ chân trắng

Đó là một trong những đề tài nghiên cứu của sinh viên Khoa Thủy sản, Học viện Nông nghiệp Việt Nam trình bày tại Hội nghị khoa học công nghệ của cán bộ, nghiên cứu sinh, học viên cao học và sinh viên năm 2025.

Theo em Nguyễn Thảo Anh - sinh viên khoa Thuỷ sản, tôm thẻ chân trắng hiện đang là một đối tượng nuôi chủ lực với giá trị xuất khẩu lớn ở Việt Nam. Tuy nhiên, nghề nuôi tôm thẻ chân trắng đang đối mặt với rất nhiều khó khăn về dịch bệnh phức tạp, chi phí liên quan đến phòng trị bệnh, gây nên thiệt hại kinh tế lớn đối với ngành nuôi tôm thẻ chân trắng nước ta. Trên thực tế, để đảm bảo được sản lượng tôm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng thì người nuôi sử dụng rất nhiều kháng sinh.

“Việc sử dụng kháng sinh tràn lan, lạm dụng đang trở thành một trở ngại lớn trong nuôi tôm hiện nay. Để giải quyết vấn đề đó cần có những biện pháp vừa an toàn với môi trường, với vật nuôi, vừa bảo vệ được sức khỏe động vật thuỷ sản, vừa không tồn dư kháng sinh trong cơ thể động vật”, nữ sinh đặt vấn đề.

Qua quá trình nghiên cứu đề tài: “Đánh giá khả năng ức chế vi khuẩn gây bệnh trên tôm thẻ chân trắng bằng dịch chiết cây chùm ngây để sản xuất chế phẩm phòng bệnh”, nhóm nghiên cứu đã phát hiện những giải pháp hạn chế việc dùng kháng sinh trong kiểm soát bệnh do Vibrio gây ra là sử dụng thảo dược và sản phẩm thảo dược.

Từ đó, nhóm nghiên cứu chùm ngây - một trong những loài cây hữu dụng bậc nhất thế giới, có tác dụng hạ sốt, kháng viêm, kháng khuẩn, chữa thấp khớp và được nghiên cứu để ứng dụng trong thú y và nhân y.

Trong nuôi trồng thuỷ sản, chùm ngây đã được chứng minh có tác dụng làm sạch nước ao nuôi, bột hạt chùm ngây có khả năng kháng lại V.cholerae phân lập từ tôm. Lá chùm ngây có thể có khả năng nâng cao miễn dịch và ức chế hầu hết các bệnh.

Thảo Anh cho biết, dự án được nhóm nghiên cứu triển khai từ tháng 1 đến tháng 12/2024 , thu mẫu tại các vùng nuôi tôm tập trung ở Nam Định, Quảng Ninh, Nghệ An và thực hiện với bộ giải phẫu, hoá chất, tủ cấy, kính hiển vi, máy ly tâm…

Mục tiêu nghiên cứu sẽ thu mẫu tôm có biểu hiện bệnh hoại tử gan tuỵ ở Nam Định, phân trắng ở Quảng Ninh và phát sáng ban đêm tại Nghệ An.

Qua quá trình nghiên cứu, kết quả giám định cho thấy 09/09 chủng kết quả dương tính với 03 loài Vibrio; 3 chủng có khuẩn lạc trắng kem phân lập từ tôm bị phân trắng xuất hiện ở vị trí khoảng 337bp là V.alginolyticus; 3 chủng có khuẩn lạc tím hoa cà được phân lập từ tôm bị hoại tử gan tụy cấp có vạch band ở 360bp là V.parahaemolyticus và 3 chủng có khuẩn lạc tím nhạt phân lập từ mẫu tôm phát sáng ban đêm ở vị trí 390bp là V.harveyi.

Trong khi đó, sinh viên Nguyễn Khánh Tùng lại triển khai nghiên cứu bệnh do vi khuẩn Flavobacterium columnare gây ra trên cá chép.

F.columnare là tác nhân chính của bệnh trắng da, mòn đuôi, thối mang ở cá chép. Đây là một mầm bệnh mới nổi gây hậu quả kinh tế nghiêm trọng đối với cá chép nuôi. Trong khi đó, các nghiên cứu hay thông tin về bệnh do vi khuẩn gây ra trên cá chép tại Việt Nam còn nhiều hạn chế.

Từ đó, nhóm nghiên cứu đặt mục tiêu định danh được tác nhân gây bệnh từ các mẫu cá có biểu hiện nhiễm F.columnare. Xác định được các triệu chứng bệnh tính đặc trưng trên các nhiễm bệnh F.columnare nuôi tại một số tỉnh miền Bắc. Đồng thời xác định được mức độ độc lực của vi khuẩn, đánh giá được hiện trạng kháng kháng sinh của chủng vi khuẩn F.columnare.

Đến nay, dự án đã định danh thành công 27 chủng vi khuẩn F.columnare phân lập từ cá chép bệnh bằng phương pháp hình thái, sinh hoá và giám định bằng kỹ thuật PCR. Theo đó, các nhiễm bệnh có biểu hiện đặc trưng là mang xơ trắng, hoại tử, xơ vây và bạc da. Các chủng phân lập được đều có khuẩn lạc vàng, dạng rễ đặc trưng, bám sâu vào mặt thạch, vi khuẩn gram âm, dạng sợi, di động.

Từ đó, nhóm kiến nghị cần thực hiện nghiên cứu mô bệnh học để đánh giá đặc điểm tổn thương vị thể trên cá nhiễm bệnh. Đồng thời nghiên cứu xác định loại kháng sinh có hiệu quả điều trị bệnh trong điều kiện mới.

Những con số ấn tượng trong nghiên cứu khoa học của Khoa Thủy sản

Trên đây chỉ là 2 trong số rất nhiều đề tài nghiên cứu khoa học mà sinh viên Khoa Thủy sản, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã triển khai trong thời gian qua. Theo PGS.TS Trần Thị Nắng Thu, Phó Trưởng khoa Khoa Thủy sản, trong năm 2024, đã có tổng số 8 đề tài sinh viên nghiên cứu khoa học đã được hội đồng nghiệp thu và 27 nhóm sinh viên nghiên cứu khoa học năm 2025 đang được phê duyệt.

Trong đó, năm 2024, khoa có 2 đề tài nghiên cứu khoa học cấp Học viện đã được hội đồng nghiệm thu và 1 đề tài trọng điểm cấp học viện.

Năm 2025, Khoa có 3 đề tài cấp Học viện; 6 đề tài cấp Học viện do Việt Bỉ tài trợ; 1 đề tài trọng điểm cấp Học viện; 7 đề tài trọng điểm cấp Học viện do Việt Bỉ tài trợ.

Trong năm 2024, các giảng viên, cán bộ của Khoa Thủy sản cũng đã tích cực tham gia các hội thảo quốc tế và trong nước trên nhiều lĩnh vực khác nhau liên quan đến ngành thủy sản. Bên cạnh đó, các giảng viên cũng tham gia giảng dạy ở nhiều khóa đào tạo, tập huấn quốc tế ngắn hạn; tham gia 5 Hội thảo quốc tế, các khóa học ngắn hạn.

Tham gia trao đổi học viên cao học của Đại học Khoa học - Công nghệ Tây Nam (SWUST), Trung Quốc tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam; đã có 14 bài báo trong nước và 7 bài báo quốc tế. Khoa cũng có 2 nhóm Nghiên cứu mạnh về "Dinh dưỡng thức ăn và Nuôi trồng thủy sản" và Bệnh thuỷ sản.

Khoa Thủy sản đã gặt hái được nhiều thành công và đạt nhiều thành tích đáng khích lệ trong nghiên sy khoa học: 1 giải Nhất công trình nghiên cứu khoa học cấp Học viện, 1 giải 3 Sinh viên nghiên cứu khoa học cấp bộ (Vifotec), 4 nhóm sinh viên tham dự Hội nghị Khoa học trẻ toàn quốc; 2 nhóm sinh viên tham dự sinh viên nghiên cứu Khoa học Eureka và 01 nhóm lọt vào vòng chung kết.

Thủy sản ngày càng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam khi giá trị xuất khẩu đạt gần 9 tỷ USD/năm, chiếm hơn 20% tổng giá trị xuất khẩu nông sản. Việc thâm canh hóa các mô hình nuôi và biến đổi khí hậu bất thường khiến vấn đề dịch bệnh thủy sản ngày càng diễn biến phức tạp, gây thiệt hại kinh tế cho người nuôi. Chính vì vậy, nhu cầu nguồn nhân lực được đào tạo bài bản về Bệnh học thủy sản để phục vụ quản lý các mô hình nuôi, sức khỏe động vật thủy sản ngày càng cấp thiết đối với ngành thủy sản nói chung và các doanh nghiệp nói riêng.

Sinh viên ngành Bệnh học thủy sản tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam được tiếp cận thực tế ngay từ khi vào trường, có kỹ năng nghề nghiệp vững vàng sau khi tốt nghiệp, và được các cơ quan tuyển dụng đánh giá cao. Sinh viên được học tập trong môi trường năng động với các thiết bị tiên tiến, hiện đại phục vụ công tác đào tạo, xét nghiệm, chẩn đoán bệnh thủy sản, một trung tâm nghiên cứu thực nghiệm thuốc và chế phẩm cùng diện tích lớn ao hồ để sản xuất giống và nuôi thương phẩm.

Hàng năm, có hơn 40 doanh nghiệp sản xuất thuốc, chế phẩm vi sinh, thức ăn thủy sản; doanh nghiệp sản xuất giống và nuôi thủy sản… đến tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp ngành Bệnh học thủy sản.

Thông tin chi tiết xem tại: https://tuyensinh.vnua.edu.vn/nganh-benh-hoc-thuy-san/

https://danviet.vn/

Khi sinh viên Học viện Nông nghiệp Việt Nam "soi" bệnh cho các loài tôm, cá

Những con số ấn tượng trong nghiên cứu khoa học của Khoa Thủy sản