Công tác đo đạc phục vụ giải phóng mặt bằng: công nghệ, số liệu và nguồn nhân lực thích ứng chuyển đổi số

Trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ, với những đột phá về đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số toàn diện. Công tác đo đạc bản đồ phục vụ giải phóng mặt bằng giữ vai trò then chốt, nền tảng cho việc triển khai các dự án đầu tư xây dựng, đặc biệt là các công trình giao thông, đô thị và các dự án trọng điểm quốc gia. Trong quản lý đất đai, đo đạc có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc xác định ranh giới, hiện trạng và chuyển đổi mục đích sử dụng đất, nhất là từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp để phục vụ phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội. Độ chính xác, tính kịp thời và hiệu quả của công tác đo đạc là yếu tố quyết định đến sự thành công trong bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, góp phần đảm bảo tiến độ và hiệu quả đầu tư của dự án. Để nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác này, ba yếu tố then chốt cần được đảm bảo: (1) Ứng dụng công nghệ đo đạc hiện đại (GNSS, UAV, quét laser mặt đất...); (2) Xây dựng quy trình xử lý và quản lý số liệu đo đạc minh bạch, thống nhất, số hóa; (3) Bảo đảm nguồn lực kỹ thuật và nhân lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu triển khai trên thực địa.

1. Công nghệ trong công tác đo đạc

Với xu thế chuyển đổi số, công tác đo đạc phục vụ công tác giải phóng mặt bằng không còn dựa vào các phương pháp thủ công mà đã chuyển sang các công nghệ hiện đại như GNSS (Hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu), UAV (thiết bị bay không người lái), quét laser 3D và ảnh viễn thám độ phân giải cao.

·    Công nghệ GNSS RTK (Real Time Kinematic): Cho phép định vị chính xác đến centimet trong thời gian thực, được sử dụng rộng rãi để xác định ranh giới thửa đất, trục đường, các công trình bị ảnh hưởng bởi dự án.

·    Thiết bị bay UAV gắn camera: Sử dụng trong thu thập ảnh địa hình, địa vật với độ phân giải cao, đặc biệt hữu ích trong các khu vực phức tạp, khó tiếp cận hoặc quy mô lớn.

·    Máy toàn đạc điện tử (Total Station): Vẫn giữ vai trò quan trọng trong đo chi tiết và kiểm tra độ chính xác trong các khu đô thị, nơi có độ che khuất cao.

2. Xử lý và quản lý số liệu đo đạc

Quy trình xử lý và quản lý số liệu đo đạc đóng góp quan trọng đối với tiến độ và chất lượng dự án. Sau khi thu thập số liệu thực địa, bước xử lý dữ liệu đóng vai trò quyết định trong việc bảo đảm độ chính xác và tính pháp lý của hồ sơ địa chính phục vụ giải phóng mặt bằng. Các phần mềm chuyên dụng được sử dụng bao gồm:

·    Phần mềm gCadas, AutoCAD: Dùng để số hóa, biên tập bản đồ và hồ sơ kỹ thuật thửa đất.

·    Phần mềm MicroStation, Famis, TMV.GIS: Hỗ trợ phân tích dữ liệu không gian, biên tập bản đồ GPMB theo chuẩn kỹ thuật.

·    Phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu đất đai (VILIS, eLIS…): Đóng vai trò quan trọng trong liên kết dữ liệu đo đạc với hồ sơ pháp lý đất đai, phục vụ công khai thông tin đất đai trên các hệ thống thông tin.

Hiện nay, việc xây dựng cơ sở dữ liệu đo đạc chính xác và đồng bộ sẽ giúp hạn chế khiếu kiện, tranh chấp đất đai trong giải phóng mặt bằng, đồng thời phục vụ hiệu quả công khai thông tin và kiểm tra hiện trạng ngoài thực địa một cách hiệu quả.

3. Nguồn lực triển khai công tác đo đạc phục vụ giải phóng mặt bằng

Công tác đo đạc hiệu quả không thể thiếu yếu tố con người và tổ chức triển khai. Cụ thể:

·    Nguồn lực: Cần có đội ngũ cán bộ, kỹ sư được đào tạo bài bản từ ngành Quản lý đất đai, Trắc địa Bản đồ…, có khả năng sử dụng thiết bị hiện đại và phần mềm chuyên dụng để ứng dụng hiệu quả.

·    Thiết bị kỹ thuật: Cần đầu tư hệ thống thiết bị GNSS, UAV, máy toàn đạc, trạm xử lý dữ liệu... đầy đủ và đồng bộ.

·    Cơ chế phối hợp: Sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên như Trung tâm phát triển quỹ đất, Văn phòng đăng ký đất đai, đơn vị tư vấn đo đạc, chính quyền địa phương và người sử dụng đất là yếu tố then chốt để công tác đo đạc đảm bảo tiến độ và hiệu quả.

Từ thực tiễn hiệu quả áp dụng khoa học công nghệ, có thể nhận thấy công tác đo đạc phục vụ giải phóng mặt bằng ngày càng đóng vai trò quan trọng trong thực hiện các dự án phát triển. Việc áp dụng công nghệ hiện đại, chuẩn hóa quy trình xử lý số liệu và nguồn nhân lực được đào tạo bài bản sẽ giúp nâng cao chất lượng đo đạc, giảm thiểu tranh chấp trong giải phóng mặt bằng. Góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án và phát triển kinh tế - xã hội một cách bền vững.

Giảng viên Bộ môn Trắc địa Bản đồ tham dự hội thảo khoa học Quản lý đất đai toàn quốc lần thứ nhất

Với yêu cầu ngày càng cao trong công tác quản lý đất đai, tài nguyên môi trường, chuyển đổi số và phát triển hạ tầng… để góp phần cùng đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mạnh mẽ, Bộ môn Trắc địa Bản đồ, thuộc Khoa Tài nguyên và Môi trường, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực quản lý đất đai, tài nguyên môi trường, đo đạc bản đồ nói chung và công tác giải phóng mặt bằng nói riêng. Với đội ngũ giảng viên có chuyên môn sâu, gồm 01 Phó Giáo sư, 05 Tiến sĩ có nhiều năm kinh nghiệm nghiên cứu thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, tỉnh; hướng dẫn nhiều nhóm sinh viên nghiên cứu khoa học ngành Quản lý đất đai; công bố nhiều bài báo uy tín trong nước, quốc tế trong danh mục ISI/Scopus và giảng dạy trong các lĩnh vực Trắc địa bản đồ, Quản lý đất đai, Quản lý bất động sản, Quản lý tài nguyên môi trường…Bộ môn đã và đang ứng dụng hiệu quả các công nghệ hiện đại như GNSS, UAV, viễn thám (RS), hệ thống thông tin địa lý (GIS) trong xây dựng bản đồ chuyên đề phục vụ giải phóng mặt bằng, đô thị hoá và quản lý không gian lãnh thổ. Bên cạnh đó, Bộ môn còn hợp tác với một số công ty trong lĩnh vực đo đạc bản đồ để thực hiện các dự án chuyển giao khoa học công nghệ ứng dụng vào thực tiễn.

Đồng thời, Bộ môn cũng không ngừng mở rộng định hướng nghiên cứu phù hợp với xu thế phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp 5.0, chú trọng tích hợp dữ liệu số, trí tuệ nhân tạo và công nghệ không gian nhằm nâng cao năng lực giám sát, quản lý đất đai, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của quốc gia, như:

·    Đô thị hoá thích ứng biến đổi khí hậu: Mô phỏng biến động đất đai, lập mô hình sử dụng đất nông nghiệp theo hướng đô thị sinh thái.

·    Tích hợp AI và dữ liệu lớn: Tự động phát hiện vi phạm trong xây dựng, biến động ranh giới sau giải phóng mặt bằng, quản lý địa chính.

·    Bản đồ số 4D: Quét laser 3D kết hợp ảnh thời gian thực tạo “twin city” hỗ trợ quản lý đối với các khu đô thị.

*** Năm 2025, Khoa Tài nguyên và Môi trường, Học viện Nông nghiệp Việt Nam tiếp tục triển khai công tác tuyển sinh đại học hệ chính quy với nhiều phương thức linh hoạt, phù hợp với năng lực, nguyện vọng và điều kiện của thí sinh trên cả nước.

Thí sinh có thể nộp hồ sơ theo 1 trong 3 cách sau:

·  Trực tuyến tại website: https://tuyensinh.vnua.edu.vn/dkxt/

·  Trực tiếp tại Ban Quản lý đào tạo, Học viện Nông nghiệp Việt Nam (Tầng 1, Tòa nhà Trung tâm);

·  Chuyển phát nhanh qua bưu điện về địa chỉ: Ban Quản lý đào tạo, Học viện Nông nghiệp Việt Nam - Xã Gia Lâm, thành phố Hà Nội.

Mọi thông tin chi tiết, thí sinh/người nhà thí sinh vui lòng liên hệ:

·  Email: tuyensinh@vnua.edu.vn

·  Tổng đài: 024.6261.7578/ 024.6261.7520 hoặc 0961.926.639/ 0961.926.939

·  Facebook:   www.facebook.com/hocviennongnghiep

Bộ môn Trắc địa Bản đồ - Khoa Tài nguyên và Môi trường