Ngày 16 tháng 6 năm 2025, lần đầu tiên Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua Luật Nhà giáo số: 73/2025/QH15 với IX chương, 42 Điều. Tại Điều 32 của Luật này tiếp tục ghi nhận: “Ngày 20 tháng 11 hằng năm là ngày Nhà giáo Việt Nam”. Nhà giáo thực sự là danh xưng vinh quang, tại Việt Nam cho đến nay, đây là nghề duy nhất có một văn bản Luật quy định riêng.
Theo Điều 4 Luật Nhà giáo, danh xưng giáo viên được hiểu là nhà giáo giảng dạy, giáo dục chương trình giáo dục mầm non, chương trình giáo dục phổ thông, chương trình giáo dục thường xuyên, chương trình dự bị đại học, chương trình giáo dục đặc biệt đối với người khuyết tật; giảng dạy, giáo dục chương trình đào tạo trình độ sơ cấp, trình độ trung cấp trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Còn danh xưng giảng viên được hiểu là nhà giáo giảng dạy chương trình đào tạo từ trình độ cao đẳng trở lên; chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức trong các trường của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị; chương trình đào tạo, bồi dưỡng sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng; chương trình bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý nhà nước về nhiệm vụ, kiến thức quốc phòng, an ninh trong trường của lực lượng vũ trang nhân dân.
Nhà giáo là lực lượng nòng cốt của ngành giáo dục, có vị thế quan trọng trong xã hội, được tôn trọng, bảo vệ, tôn vinh; có vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục và có vai trò quan trọng trong việc xây dựng nguồn nhân lực, xây dựng xã hội học tập, xã hội số và xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc (Điều 3 Luật Nhà giáo). Vì thế nhà giáo có chuẩn nghề nghiệp, đó là hệ thống các tiêu chuẩn theo từng chức danh nhà giáo, bao gồm tiêu chuẩn về đạo đức nhà giáo; tiêu chuẩn trình độ đào tạo, bồi dưỡng; tiêu chuẩn năng lực chuyên môn, nghiệp vụ (Điều 13). Chức danh nhà giáo là tên gọi thể hiện trình độ, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của nhà giáo trong từng cấp học, trình độ đào tạo và được xác định theo yêu cầu của hoạt động nghề nghiệp trong từng cấp học, trình độ đào tạo (Điều 12). Nhà giáo sử dụng chuẩn nghề nghiệp để tự đánh giá phẩm chất, năng lực; xây dựng và thực hiện kế hoạch rèn luyện, bồi dưỡng, phát triển nghề nghiệp liên tục.
    |
 |
| Bộ GD&ĐT tổ chức lễ kỷ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 và Đại hội Thi đua yêu nước ngành Giáo dục lần thứ VIII (2025 - 2030), ngày 17 tháng 11 năm 2025 |
Dành sự quan tâm xứng đáng, Nhà nước Việt Nam khẳng định nguyên tắc quản lý và phát triển nhà giáo tại Điều 5 Luật Nhà giáo là: Bảo đảm phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; Thực hiện chuẩn hóa, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo; Thực hiện bình đẳng giới; Tôn trọng và bảo đảm quyền tự chủ, sáng tạo trong hoạt động chuyên môn của nhà giáo; Thực hiện phân quyền, phân cấp, có sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong quản lý và phát triển nhà giáo và bảo đảm quyền tự chủ gắn với trách nhiệm giải trình của cơ sở giáo dục trong quản lý và phát triển nhà giáo. Cùng với đó, Điều 6 Luật Nhà giáo xác định: Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo, bảo đảm số lượng, cơ cấu và chất lượng đội ngũ nhà giáo; Thu hút, trọng dụng người có trình độ cao, người có tài năng, người có năng khiếu đặc biệt, người có kỹ năng nghề cao làm nhà giáo; Thu hút nhà giáo tham gia giảng dạy, giáo dục ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; Bảo vệ uy tín, danh dự, nhân phẩm của nhà giáo trong hoạt động nghề nghiệp; Ưu tiên về tiền lương, chế độ đãi ngộ đối với nhà giáo; Khuyến khích nhà giáo đổi mới, sáng tạo trong hoạt động nghề nghiệp và hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng phát triển nghề nghiệp liên tục. Ngoài ra, Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện để nhà giáo là công dân Việt Nam tham gia học tập, giảng dạy, nghiên cứu khoa học, trao đổi học thuật với cơ sở giáo dục và tổ chức nước ngoài; nhà giáo, nhà khoa học là người nước ngoài và người Việt Nam định cư ở nước ngoài tham gia học tập, giảng dạy, nghiên cứu khoa học, trao đổi học thuật với cơ sở giáo dục và tổ chức ở Việt Nam. Đồng thời, Nhà nước huy động các nguồn lực xã hội cho việc xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo.
Điều 25 Luật Nhà giáo quy định chính sách thu hút, trọng dụng đối với: Người có trình độ cao, người có tài năng, người có năng khiếu đặc biệt, người có kỹ năng nghề cao; Người đến làm việc tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; Nhà giáo làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục, nghiên cứu khoa học trong một số lĩnh vực trọng yếu, thiết yếu theo nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội thông qua ưu tiên tuyển dụng, tiếp nhận; tiền lương, phụ cấp; đào tạo, bồi dưỡng; quy hoạch, bổ nhiệm; điều kiện làm việc, trang thiết bị làm việc; phúc lợi và chính sách khác.
Luật Nhà giáo ghi nhận rõ tại Điều 7 các hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo, là hoạt động có tính chuyên nghiệp, đổi mới, sáng tạo, giúp người học phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực thông qua việc giảng dạy, giáo dục và nêu gương cho người học. Nội dung gồm: Chuẩn bị và tổ chức giảng dạy, giáo dục, đánh giá đối với người học; Học tập, bồi dưỡng; Nghiên cứu khoa học; Phục vụ cộng đồng và hoạt động chuyên môn khác.
|
 |
| Ngày 17 tháng 11 năm 2025 Học viện long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 43 năm ngày Nhà giáo Việt Nam |
Để thực hiện các hoạt động nghề nghiệp cao quý của mình, nhà giáo trong cơ sở giáo dục công lập thực hiện các quyền theo quy định của pháp luật về viên chức và quy định khác. Nhà giáo trong cơ sở giáo dục ngoài công lập thực hiện các quyền theo quy định của pháp luật về lao động và quy định khác. Ngoài ra, nhà giáo còn có các quyền: Được giảng dạy, giáo dục phù hợp chuyên môn đào tạo; chủ động phân phối thời lượng, sắp xếp nội dung theo chương trình giáo dục; lựa chọn, sử dụng tài liệu, học liệu phục vụ hoạt động giảng dạy, giáo dục; nhận xét, đánh giá, tham gia khen thưởng, xử lý kỷ luật người học theo quy định của pháp luật, quy chế tổ chức và hoạt động của cơ sở giáo dục; Được nghiên cứu khoa học và chuyển giao sản phẩm nghiên cứu khoa học, hưởng chính sách ưu đãi trong hoạt động nghiên cứu khoa học; tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp do cơ sở giáo dục đại học thành lập, hoạt động trong lĩnh vực phát triển khoa học, đổi mới sáng tạo, ứng dụng và chuyển giao công nghệ; Được tôn trọng, bảo vệ uy tín, danh dự, nhân phẩm; được đối xử bình đẳng trong hoạt động và phát triển nghề nghiệp; Được nghỉ hè và các ngày nghỉ khác; Được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ; Được tham gia giảng dạy, nghiên cứu khoa học tại cơ quan, tổ chức, đơn vị khác (Điều 8 Luật Nhà giáo).
Với một nghề cao quý, nhà giáo đồng thời có nghĩa vụ theo Điều 9 Luật Nhà giáo đó là: Giảng dạy, giáo dục đúng mục tiêu, nguyên lý giáo dục; thực hiện đầy đủ và có chất lượng chương trình giáo dục; Giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự, nhân phẩm, đạo đức nhà giáo; mẫu mực, nêu gương trong hoạt động nghề nghiệp và ứng xử trong quan hệ xã hội; bảo đảm liêm chính học thuật; Phát huy phẩm chất, năng lực và phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu của người học; Tôn trọng, đối xử công bằng, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người học; Thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu khoa học; nghiên cứu và áp dụng khoa học giáo dục; cập nhật nâng cao kỹ năng thực hành, tiếp cận công nghệ mới; Tham gia xây dựng môi trường giáo dục an toàn, dân chủ, đổi mới, sáng tạo. Riêng nhà giáo trong cơ sở giáo dục công lập thực hiện các nghĩa vụ theo quy định của pháp luật về viên chức và quy định khác. Nhà giáo trong cơ sở giáo dục ngoài công lập thực hiện các nghĩa vụ theo quy định của pháp luật về lao động và quy định khác.
Nghề nhà giáo là một nghề đặc thù với chế độ làm việc bao gồm: thời gian làm việc, thời gian nghỉ hè hằng năm và các ngày nghỉ khác. Thời gian làm việc của nhà giáo là thời gian thực hiện hoạt động nghề nghiệp và thời gian nghỉ hè hằng năm và các ngày nghỉ khác của nhà giáo được bố trí phù hợp đối với nhà giáo từng cấp học, trình độ đào tạo và loại hình cơ sở giáo dục theo quy định của Chính phủ (Điều 16 Luật Nhà giáo).
|
 |
| Ban Giám đốc Học viện tặng hoa tri ân các thầy, cô nguyên lãnh đạo Học viện Tại Lễ kỷ niệm Ngày nhà giáo Việt Nam năm 2025 |
Để xứng với một nghề vinh quang, Điều 10 Luật Nhà giáo quy định về đạo đức nhà giáo gồm các quy tắc ứng xử của nhà giáo trong mối quan hệ với người học, đồng nghiệp, gia đình người học và cộng đồng. Luật này đồng thời ghi nhận rõ tại Điều 11 về những việc nhà giáo không được làm gồm: Phân biệt đối xử giữa những người học dưới mọi hình thức; Gian lận, cố ý làm sai lệch kết quả trong hoạt động tuyển sinh, đánh giá người học; Ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức; Ép buộc người học nộp tiền hoặc hiện vật ngoài quy định; Lợi dụng chức danh nhà giáo và hoạt động nghề nghiệp để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. Riêng Nhà giáo trong cơ sở giáo dục công lập không được làm những việc viên chức không được làm và quy định khác. Nhà giáo trong cơ sở giáo dục ngoài công lập không được thực hiện các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực lao động. Luật Nhà giáo đồng thời cũng quy định những việc tổ chức, cá nhân không được làm đối với nhà giáo bao gồm: Không thực hiện đầy đủ chế độ, chính sách đối với nhà giáo; Đăng tải, phát tán thông tin mang tính quy kết về trách nhiệm của nhà giáo trong hoạt động nghề nghiệp khi chưa có kết luận của cơ quan có thẩm quyền...
Là một nghề vinh quang, những người mang xứ mệnh trồng người vì lợi ích trăm năm tại Việt Nam, nếu đủ điều kiện sẽ được phong tặng danh hiệu Nhà giáo nhân dân, Nhà giáo ưu tú theo quy định tại Điều 33 Luật Nhà giáo. Luật Nhà giáo năm 2025 đã ghi nhận một cách toàn diện các nội dung về nghề cao quý nhất trong số các nghề cao quý tại Việt Nam sẽ có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2026.
Ban CTCT&CTSV
Ảnh (02): Đỗ Quang Huy – Trung tâm QHCC&HTSV