Ngày 24/11/2025, tại Phòng họp bộ môn Xã hội học, Khoa Khoa học Xã hội, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã tổ chức buổi seminar học thuật với phần trình bày của Tiến sĩ Guido Sechi đến từ Trường Đại học Latvia. Đây là hoạt động nằm trong chuỗi hợp tác nghiên cứu và trao đổi học thuật quốc tế của Khoa, nhằm tạo diễn đàn để giảng viên và sinh viên tiếp cận các hướng tiếp cận mới trong nghiên cứu xã hội đô thị, quy hoạch không gian và chính sách nhà ở. Buổi seminar có sự tham dự của PGS.TS Nguyễn Thị Diễn – Trưởng nhóm nghiên cứu; PGS. TS Nguyễn Văn Lạng - Viện Thương mại - ĐH Kinh tế quốc dân; PGS. TS Ngô Thanh Sơn – Khoa Tài nguyên và Môi trường cùng các thành viên trong nhóm.
Tiến sĩ Guido Sechi là nhà nghiên cứu về đô thị tại Khoa Địa lý, Đại học Latvia từ năm 2015. Công trình của ông tập trung vào phân tích các biến đổi xã hội – không gian và tác động của cải cách thể chế trong bối cảnh hậu XHCN, đặc biệt chú trọng đến các yếu tố dẫn đến phân hóa xã hội – không gian đô thị, khả năng tiếp cận không gian xanh, không gian công cộng và quá trình đô thị hóa. Ông có kinh nghiệm phong phú tại nhiều quốc gia thông qua vai trò là nhà nghiên cứu và giáo sư thỉnh giảng tại Trường Kinh tế Stockholm tại Riga, Đại học Quốc gia Mông Cổ, Đại học Luật Riga, Đại học Rome Tor Vergata… Nhờ vậy, quan điểm và phân tích của ông mang tính so sánh liên quốc gia sâu sắc, phù hợp với những vấn đề đang đặt ra trong nghiên cứu đô thị ở Việt Nam.
Trong bài trình bày với tiêu đề “Collective housing and residential welfare under economic and institutional reforms: insights for comparative research” (Nhà tập thể và phúc lợi xã hội trong bối cảnh cải cách kinh tế – thể chế: gợi ý cho nghiên cứu so sánh), Tiến sĩ Guido Sechi tập trung phân tích sự hình thành và biến đổi của mô hình nhà ở tập thể trong các quốc gia xã hội chủ nghĩa và hậu XHCN. Ông trình bày khái quát về mô hình khu dân cư của Liên Xô – một cấu trúc quy hoạch đô thị chú trọng xây dựng các cộng đồng dân cư quy mô lớn, kết hợp hài hòa giữa khu nhà ở, không gian xanh, sân chơi và các dịch vụ công. Mô hình này từng đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức đời sống tập thể, gắn kết cộng đồng và bảo đảm phúc lợi cư trú một cách tương đối đồng đều. Tuy nhiên, sau thời kỳ chuyển đổi, mô hình này phải đối mặt với sự phân chia sâu sắc về chức năng, quyền sở hữu và cơ chế quản lý khi nhà nước thu hẹp vai trò và trách nhiệm. Sự xuất hiện của các hội chủ sở hữu (HOAs) trong bối cảnh thiếu nguồn lực và năng lực điều hành đã tạo nên những thách thức mới, dẫn tới tình trạng bất bình đẳng trong chất lượng không gian sống giữa các khu vực.
    |
 |
| Tiến sĩ Guido trình bày tại seminar |
Diễn giả cũng phân tích sự chuyển đổi mạnh mẽ của mô hình nhà ở và quản trị cộng đồng tại Trung Quốc, nơi cấu trúc cư trú từng gắn với các đơn vị làm việc (danwei) và hiện đã chuyển sang mô hình cộng đồng dựa trên lãnh thổ với sự can thiệp ngày càng sâu của chính quyền địa phương. Tại Mông Cổ, quá trình đô thị hóa nhanh ở Ulaanbaatar dẫn đến sự mở rộng của các khu dân cư ger bán phi chính thức, đặt ra vấn đề cấp bách về hạ tầng, tiếp cận dịch vụ và chính sách tái thiết đô thị. Những phân tích này giúp làm rõ cách các quốc gia có chung nền tảng XHCN đã tiếp cận, thích ứng và giải quyết các vấn đề về nhà ở tập thể theo những con đường khác nhau.
Đối với Việt Nam, Tiến sĩ Guido đưa ra các quan sát sơ bộ về các khu tập thể (KTT) tại Hà Nội – không gian cư trú mang nhiều nét độc đáo nhưng được phát triển theo cách rất đặc thù với mật độ cơi nới, hoạt động kinh doanh tầng trệt và mối quan hệ cộng đồng bền chặt. Ông cho rằng những đặc điểm này vừa tạo nên giá trị xã hội quan trọng, vừa gây khó khăn trong công tác quy hoạch và cải tạo đồng bộ. Từ các kinh nghiệm quốc tế, ông gợi mở những hướng nghiên cứu và bài học cho quá trình nâng cấp, tái thiết KTT, đặc biệt nhấn mạnh sự cần thiết phải cân bằng giữa nhu cầu cải thiện hạ tầng và bảo tồn những yếu tố gắn kết cộng đồng vốn là đặc trưng của mô hình này.
|
 |
| TS Guido trao đổi, thảo luận cùng nhóm nghiên cứu |
Buổi seminar diễn ra trong không khí trao đổi học thuật sôi nổi. Các giảng viên và nghiên cứu sinh đã đặt nhiều câu hỏi thảo luận liên quan đến khả năng vận dụng kinh nghiệm quốc tế vào bối cảnh Việt Nam, việc thiết kế chính sách nhà ở xã hội phù hợp với hệ thống quản trị hiện nay, cũng như các vấn đề về tiếp cận không gian công cộng và công bằng xã hội trong quá trình chuyển đổi đô thị. Những phản hồi và phân tích của Tiến sĩ Guido giúp người tham dự có thêm nhiều gợi ý cho việc phát triển các nghiên cứu liên ngành trong lĩnh vực đô thị, môi trường và chính sách xã hội.
Kết thúc chương trình, PGS. TS Nguyễn Thị Diễn đại diện nhóm nghiên cứu gửi lời cảm ơn tới Tiến sĩ Guido Sechi vì những chia sẻ sâu sắc và hữu ích. Buổi seminar không chỉ mở rộng hiểu biết về các mô hình nhà ở tập thể trên thế giới mà còn góp phần làm phong phú thêm tư liệu và góc nhìn cho các nghiên cứu hiện nay về phát triển đô thị và phúc lợi cư trú tại Việt Nam. Nhóm nghiên cứu cũng bày tỏ mong muốn sẽ có thêm nhiều cơ hội hợp tác nghiên cứu trong tương lai, hướng đến việc phát triển các chương trình nghiên cứu liên ngành và mở rộng mạng lưới học thuật quốc tế.
|
 |
| Các thành viên nhóm “Cấu trúc xã hội nông thôn” và diễn giả chụp ảnh lưu niệm |
Nhóm NCM Cấu trúc xã hội nông thôn