Bà giáo 88 tuổi dạy châm cứu miễn phí

Suốt 8 năm qua, bà Phạm Thị Xuân Vân ngày nào cũng bắt xe ôm đến phòng khám dạy sinh viên châm cứu thú y và chữa bệnh miễn phí cho chó, mèo.

7h hàng ngày, sinh viên khoa Thú y, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, có mặt tại phòng khám thú y cộng đồng để dọn dẹp, tắm rửa cho chó, mèo, trước khi bắt đầu buổi học. Mỗi sinh viên ôm một chú chó hoặc mèo, đặt vào xe tự chế và bắt đầu xoa bóp cho chúng. Ai cũng chuẩn bị sẵn ít giấy ăn để "thay bỉm" hoặc lau dọn chất thải của chó, mèo.

Bên chiếc bàn trải tấm thảm nhựa gai màu xanh ở cuối phòng, PGS.TS Phạm Thị Xuân Vân mái tóc bạc trắng, mặc áo blouse thủ thỉ vỗ về chú chó Mun giống poodle: "Ngoan nào, bà thương". Bàn tay gầy guộc, nhăn nheo của bà thoa dầu gió rồi nhẹ nhàng xoa bóp, ấn huyệt hai chân sau của Mun.

Sau một đêm nằm mỏi, sáng hàng ngày, Mun được massage khoảng một tiếng, trước khi châm cứu. Lúc mới đến, Mun bị liệt, gầy trơ xương, chỉ nằm một chỗ chờ chết nhưng hiện đã tỉnh táo, có thể đứng và đi. Mun bệnh nặng nên cần ở lại phòng khám điều trị gần hai tháng.

Bà Vân vỗ về khi thấy chú mèo kêu rên vì đau. Video: Bình Minh.

Vừa khởi động cho Mun, bà Vân vừa quay sang chỉ cho Phạm Thị Phương Anh, sinh viên năm cuối khoa Thú y, vị trí huyệt hậu hải ở chó. Bà lưu ý các em phải xoa bóp đúng kỹ thuật, xoa theo đường kinh. Chân trước xoa từ dưới lên, chân sau từ trên xuống, còn lưng vỗ từ trước ra sau. Chó có cách tiếp cận khác mèo vì nghịch ngợm. Mèo khó chữa hơn vì lười biếng, hay tìm chỗ để nằm.

Quay sang chú mèo xám đen tên Tum đang được một sinh viên khác hướng dẫn tập đi, bà trò chuyện: "Đi đi con, đi ngoan bà yêu nhé". Tum ở Bắc Ninh, ngã từ tầng 4 và liệt hai chân sau nhưng hiện đã có thể bước đi sau một tháng được châm cứu, bấm huyệt.

Công đoạn massage buổi sáng xong xuôi, nhóm sinh viên kê bàn, lần lượt cố định chó, mèo lên rồi bắt đầu các thao tác châm cứu, dưới sự giám sát và hướng dẫn của bà Vân. Thỉnh thoảng thấy sinh viên lóng ngóng, bà Vân hướng dẫn cách lần tìm huyệt và châm cứu. Chó, mèo kêu ré lên, sau đó bớt dần khi bà Vân cùng sinh viên vuốt ve, ghé tai động viên. Hiện, phòng khám có 21 chó, mèo được điều trị.

Từ năm 1953 đến 1958, bà Vân sang Trung Quốc học về thú y tại Học viện Nông nghiệp Hoa Nam và có thời gian giảng dạy, hướng dẫn sinh viên ở Đại học Quảng Tây. Sau đó bà về làm giảng viên, rồi Trưởng bộ môn Giải phẫu, từng giữ chức Phó khoa Thú ý, Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Bà Vân đã nghiên cứu rồi đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa môn châm cứu thú ý vào giảng dạy.

Về hưu năm 1995 nhưng tiếng tăm, tay nghề và chuyên môn của bà Vân được nhiều nơi biết đến, khiến bà luôn bận rộn. Ngôi nhà nhỏ 40 m2 gần trường Nông nghiệp chật kín sinh viên tới học mỗi chiều. Bà Vân cũng thường xuyên được đón đi châm cứu, bấm huyệt cho động vật. Những ai có chó, mèo, lợn, gà, trâu, bò, ngựa... bị liệt đều mang đến nhờ bà chữa.

Với mong muốn có môi trường học tập, thực hành, giúp nâng cao tay nghề cho sinh viên và thúc đẩy ngành châm cứu phát triển, bà Vân đề xuất với khoa Thú y bố trí phòng cho các em học. Năm 2013, Chi hội Châm cứu Thú y, thuộc Hội Châm cứu Việt Nam, ra đời do bà Vân phụ trách chuyên môn. Chi hội sau đó được khoa Thú y tạo điều kiện cho hoạt động tại Phòng khám Thú y cộng đồng.

Đây là nơi điều trị cho chó, mèo, nơi giao lưu, trao đổi chuyên môn, kinh nghiệm châm cứu thú y cho các sinh viên, cựu sinh viên và những người yêu thích lĩnh vực này. "Tôi chưa từng nhận một đồng tiền chữa trị cho các con vật hay tiền học từ sinh viên. Tôi chỉ mong các cháu được thực hành nhiều và chó, mèo mau khỏi bệnh", bà Vân nói.

Sinh viên năm đầu sẽ tới phòng khám học hỏi, giúp việc, các bạn năm cuối được bà hướng dẫn cách điều trị, châm cứu. Những sinh viên sắp ra trường có kiến thức và tay nghề được bà Vân giao phụ trách 4-5 chó, mèo, tập cách xoa bóp, cố định gia súc trên bàn châm, tập tiêm, xử lý máy điện châm, biết cách cắm máy điện châm và dần dần học vị trí huyệt.

Không chỉ dạy kiến thức, bà Vân còn truyền tình yêu thương động vật, rèn cho các em biết yêu lao động, sự cẩn thận, tỉ mỉ và sạch sẽ. Hàng ngày, dù mưa hay nắng, bà vẫn đi xe ôm ra phòng khám từ thứ hai đến thứ bảy.

"Tôi sẽ còn làm việc và hướng dẫn các cháu đến khi nào không thể mới thôi", bà Vân nói.

Là một trong số sinh viên thực tập nhiều năm ở phòng khám, Phương Anh cho biết đã học hỏi được nhiều nhờ vừa học vừa trực tiếp điều trị. Cô học cách chăm sóc, yêu thương loài vật và được truyền tình yêu nghề từ bà Vân.

Chó, mèo được xoa bóp, châm cứu miễn phí, hàng tháng chủ chỉ đóng 500.000 đồng gồm tiền ăn, giấy vệ sinh, kim châm và thuốc. "Các bạn ấy sẽ ăn ba bữa một ngày với thịt. Chúng thích ăn nhiều thịt và thiếu thịt sẽ không ăn. Chủ nuôi cũng gửi và đóng góp thức ăn cho chó, mèo ở đây", Phương Anh nói.

Nhắc đến nhà giáo ưu tú Xuân Vân, thầy Nguyễn Bá Tiếp, Trưởng bộ môn Giải phẫu tổ chức phôi thai học, khoa Thú y, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, bày tỏ ngưỡng mộ về sự uyên bác và đạo đức nghề nghiệp. "Bà Vân đã hướng dẫn và truyền đạt kiến thức miễn phí cho biết bao thế hệ sinh viên, trong đó có tôi, tại phòng khám đó", thầy Tiếp nói.

Từng được bà Vân hướng dẫn tốt nghiệp và dìu dắt trong nghề, thầy Tiếp đánh giá kiến thức của PGS.TS Vân rất rộng, thường xuyên được cập nhật, cả y học hiện đại lẫn cổ truyền. Ngoài kiến thức uyên thâm, kỹ năng châm cứu, tiêm của bà cũng tuyệt vời khi làm trực tiếp trên động vật.

"Bà giáo Vân tâm huyết với công việc, rất chu đáo, cẩn thận. Với tôi, bà là tấm gương về nghề nghiệp, đặc biệt tinh thần học hỏi và tình yêu nghề", thầy Tiếp nói.