Đặt vấn đề:
Escherichia coli (E. coli) là vi khuẩn Gram âm, sống hội sinh trong đường tiêu hoá của người và động vật. E. coli được báo cáo là một trong những tác nhân phổ biến gây ra một số bệnh ở bò sữa như tiêu chảy, viêm vú, viêm tử cung. Do đặc tính phân bố rộng và dễ dàng thu nhận các gen kháng kháng sinh, E. coli được sử dụng làm vi sinh vật chỉ thị để giám sát tình trạng kháng thuốc kháng sinh. Cho tới nay vẫn chưa có nhiều thông tin cập nhật về mức độ mẫn cảm với kháng sinh của E. coli phân lập trên bò sữa ở nước ta. Do vậy, nghiên cứu này được thực hiện với mục đích khảo sát thực trạng vệ sinh thú y và xác định mức độ mẫn cảm với kháng sinh của E. coli trên bò sữa tại các hộ chăn nuôi ở Gia Lâm, Hà Nội.
Phương pháp nghiên cứu:
Thông tin về tình hình chăn nuôi và vệ sinh thú y được thu thập thông qua phiếu khảo sát tại 82 hộ chăn nuôi bò sữa thuộc huyện Gia Lâm, Hà Nội trong thời gian từ tháng 5 đến tháng 9 năm 2023. Mẫu swab trực tràng trên bò sữa được lấy tại các hộ nuôi, bảo quản ở 4°C trong hộp giữ lạnh rồi vận chuyển ngay về phòng thí nghiệm để phân tích. E. coli được phân lập từ các mẫu swab trực tràng, sau đó kiểm tra một số đặc tính sinh hóa và xác định mức độ mẫn cảm với kháng sinh.
    |
 |
| Hình 1. Lấy mẫu swab trực tràng trên bò sữa |
Kết quả chính:
Tổng số 82 người đã tham gia phỏng vấn, trong đó phần lớn hộ nuôi dưới 10 con (chiếm 67,07%) và hầu hết các hộ đều hoàn toàn nuôi nhốt bò sữa trong chuồng (93,9%), chỉ có 6,1% hộ nuôi nhốt kết hợp với chăn thả. Thức ăn cho bò được các hộ sử dụng chủ yếu là thức ăn thô xanh, ngoài ra còn kết hợp với cám công nghiệp, thức ăn ủ chua và một số loại thức ăn khác.
Khi vệ sinh chuồng, tất cả các hộ cho biết có sử dụng vòi nước áp lực cao để rửa sạch nền chuồng, 100% chỉ sử dụng nước, không sử dụng xà phòng hay chất tẩy rửa để vệ sinh chuồng. Đối với việc xử lý chất thải, 35 hộ (42,68%) cho biết có áp dụng biện pháp xử lý chất thải bằng hầm biogas, tuy nhiên vẫn còn 47 hộ (57,31%) không áp dụng biện pháp xử lý chất thải, phân được gom lại và bón cho cây hoặc để bán, còn nước thải được thải trực tiếp ra cống rãnh. Bên cạnh đó, người chăn nuôi chưa sử dụng đầy đủ các đồ bảo hộ trong khi làm việc. Ngoài ra vẫn còn một số lượng lớn hộ tự điều trị bệnh cho bò với 15 hộ (31,25%) tự điều trị và 8 hộ (16,67%) tự điều trị nhưng không khỏi sau đó đã gọi bác sĩ thú y.
|
 |
| Hình 2. Sử dụng bảo hộ lao động trong khi làm việc (n = 82) |
E. coli được phát hiện trong 75 mẫu swab trực tràng của bò sữa, chiếm tỷ lệ 91,46%. Trong tổng số 75 chủng E. coli phân lập được, 18 chủng có khả năng kháng ít nhất 1 loại kháng sinh (chiếm tỷ lệ 24%), với 15 kiểu hình kháng kháng sinh và 9 chủng đa kháng. Các chủng E. coli phân lập được có tỷ lệ kháng cao nhất với ampicillin (17,33%), tiếp đến là kháng chloramphenicol (10,67%), tetracycline (10,67%), streptomycin (9,33%) và sulfamethoxazole/trimethoprim (8,0%).
Kết luận:
Nghiên cứu này cho thấy cần có những khuyến cáo, truyền thông tới người chăn nuôi bò sữa tại Gia Lâm, Hà Nội nhằm cải thiện điều kiện vệ sinh, nâng cao nhận thức về việc sử dụng kháng sinh cho vật nuôi, từ đó giúp kiểm soát tình trạng kháng kháng sinh trong chăn nuôi bò sữa.
Xem bài báo gốc tại Tạp chí Khoa học kỹ thuật thú y (2024), XXXI(7): 30-36, nhóm tác giả: Vũ Thị Thu Trà, Vũ Thị Hiến, Bùi Đức Toàn, Chu Thị Thanh Hương, Bùi Trần Anh Đào & Trần Thị Hương Giang.