Nghiên cứu cảm ứng và nuôi cấy rễ tơ cây đan sâm

\r\n Đan sâm (Salvia miltiorrhiza Bunge) là cây thuốc quý trong y học cổ truyền. Người xưa có câu “Nhất vị Đan sâm, cộng đồng tứ vật thang”, nghĩa là một vị đan sâm công dụng bằng bốn vị đương quy, địa hoàng, xuyên khung, bạch thược khô. Giá trị và nhu cầu đan sâm cao như vậy nhưng thời gian để thu hoạch được rễ đan sâm gieo trồng bằng hạt trên đồng ruộng phải mất tới hai năm nên có giá thành cao.

\r\n Nhóm nghiên cứu của bộ môn CNSH Thực vật – Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã bước đầu hoàn thiện được quy trình nhân nuôi quy mô lớn phục vụ cung cấp nguyên liệu đầu vào cho sản xuất dược liệu và xây dựng quy trình chiết xuất các hoạt chất có hoạt tính sinh học từ sinh khối rễ in vitro. Nuôi cấy rễ tơ cảm ứng nhờ vi khuẩn Agrobacterium rhizogenes để thu nhận các hợp chất có hoạt tính sinh học là một giải pháp hiệu quả, có thể khắc phục được những hạn chế của phương pháp nhân giống truyền thống, đồng thời có những ưu điểm vượt trội.

\r\n Hạt đan sâm nhập từ Trung Quốc sau khi được khử trùng, gieo trồng lấy rễ tơ, rễ tơ sẽ được chuyển gen và nuôi cấy trong các môi trường khác nhau để theo dõi khả năng tăng trưởng. Trong quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học nhận thấy vật liệu thích hợp để cảm ứng tạo rễ tơ cây đan sâm là mô lá của cây in vitro. Trong số các dòng rễ tơ đã được cảm ứng thành công, thành phần và trạng thái môi trường có ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của rễ đan sâm. Rễ tơ phát triển ổn định trong môi trường nuôi cấy không bổ sung chất điều tiết sinh trưởng. Trong bốn trạng thái môi trường thử nghiệm gồm đặc, bán lỏng, lỏng và nuôi cấy phân lớp với 25ml môi trường đặc ở dưới, 25ml môi trường lỏng ở trên, rễ tơ trên môi trường đặc cho tốc độ tăng trưởng cao nhất kể cả trong điều kiện hạn chế về trang thiết bị mà vẫn đảm bảo sự tăng sinh khối rễ cao.

\r\n Qua kết quả trên, có thể thấy các dòng rễ tơ đan sâm chuyển gen có tốc độ sinh trưởng nhanh nên có triển vọng ứng dụng thực tiễn cao. Cần tiếp tục nghiên cứu ảnh hưởng của một số yếu tố lý hóa để nâng cao sinh khối rễ cũng như hàm lượng hoạt chất có trong rễ, đồng thời thiết lập quy trình nuôi cấy sinh khối ở quy mô lớn (bioreactor) phục vụ sản xuất hợp chất thứ cấp dùng trong lĩnh vực y dược.

\r\n                                                    

\r\n

\r\n Sản xuất sinh khối rễ quy mô lớn

\r\n

\r\n Nhân nuôi các dòng rễ tơ có tốc độ sinh trưởng mạnh