Cam quýt (Citrus) là một trong các loại trái cây được nhiều người ưa chuộng nên được sản xuất ở nhiều nước trên thế giới. Cam quýt cho trái không hạt được không chỉ quan trọng đối với thị trường trái tươi mà còn cần thiết trong ngành công nghiệp sản xuất nước. Chính vì thế, những nghiên cứu và lựa chọn sản phẩm cam quýt không hạt luôn được quan tâm để phục vụ nền sản xuất cây ăn trái.
Trên thế giới đã có nhiều loại cam quýt không hạt được chọn lọc từ đột biến tự nhiên như: cam Navel, quýt Satsuma… Tại Việt Nam, có một số loại cây họ cam quýt không hạt đã được phát hiện như: bưởi Năm Roi, cam Mật không hạt. Hai dòng quýt Đường không hạt tại xã Tân Phước, huyện Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp; 7 cá thể cam Sành không hạt ở xã Đông Phước, huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang. Tiếp tục việc tìm kiếm các giống cam quýt không hạt, một cá thể cam Soàn không hạt được phát hiện vào năm 2015 tại xã Thạnh Xuân, huyện Châu Thành A, tỉnh Hậu Giang. Cây cam Soàn không hạt đã được trồng vào năm 2000, có 191 trái/cây, với năng suất 31 kg/cây và đã xác định được nguyên nhân không hạt của cá thể cam Soàn không hạt này là do bất tương hợp không hoàn toàn. Vì vậy, để có đầy đủ thông tin về cá thể này, việc ghi nhận đầy đủ các đặc tính hình thái thực vật của cá thể cam Soàn không hạt theo phương pháp mô tả cho cây cam quýt của Viện tài nguyên di truyền thực vật quốc tế (IPGRI, 1999) đã được thực hiện.
Khảo sát được thực hiện với mục tiêu mô tả đặc tính hình thái thực vật của cây cam Soàn không hạt bằng cách thu 30 mẫu lá, hoa, trái của cá thể cam Soàn không hạt và có hạt (đối chứng), các chỉ tiêu và phương pháp khảo sát được tham khảo theo mô tả cho cây cam quýt của IPGRI (1999). Kết quả cho thấy, ở cá thể cam Soàn không hạt được phát hiện ở tỉnh Hậu Giang có một số đặc tính hình thái có khác biệt so với cá thể cam Soàn có hạt như: tỷ số chiều dài phiến/chiều rộng phiến lá (1,55>1,42); tỷ số chiều dài cánh/chiều rộng cánh hoa (2,49>2,21); tỷ số chiều cao bầu noãn/đường kính bầu noãn (0,91>0,82); tỷ số chiều cao trái/đường kính trái (0,93>0,90); từ đó có thể giúp nhận diện cá thể cam Soàn không hạt. Trái của cá thể cam Soàn không hạt được thu tại hai thời điểm: lần 1 (tháng 3/2016) và lần 2 (tháng 9/2016) có tổng số hạt/trái là 2,25 hạt; có 93,3% số trái có tổng số hạt nhỏ hơn 5 hạt/trái, 100% số trái có số hạt chắc nhỏ hơn 5 hạt. Bên cạnh đó, hầu hết các đặc tính hình thái thực vật của cá thể cam Soàn không hạt không khác biệt với cá thể cam Soàn có hạt.
Một số hình ảnh trong nghiên cứu:
Link thông tin bài viết truy cập tại địa chỉ:
http://tapchi.vnua.edu.vn/wp-content/uploads/2021/11/tap-chi-so-12.2.1.pdf
Đào Hương - NXB Học viện