TRANG THÔNG TIN LUẬN ÁN TIẾN SĨ CỦA NCS: LÊ THỊ LOAN
1.Tên luận án: Đặc điểm sinh học, di truyền và phòng chống sinh học nấm Fusarium oxysporum f. sp. cubense (Foc) gây bệnh héo vàng chuối ở miền Bắc Việt Nam
2.Thông tin về nghiên cứu sinh:
Năm nhập học: 2018
Năm tốt nghiệp 2024
Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật
Mã số: 9 62 01 12
Chức danh khoa học, học vị của người hướng dẫn: TS. Nguyễn Đức Huy và TS. Vũ Đăng Toàn
Cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
3.Giới thiệu về luận án:
Bệnh héo vàng chuối, thường được gọi là bệnh Panama, là một loại bệnh do nấm Fusarium oxysporum f. sp. cubense (Foc) gây ra, nấm tồn tại trong đất. Bệnh gây ra những thiệt hại nặng nề cho ngành công nghiệp xuất khẩu chuối và ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập, sinh kế và dinh dưỡng của nông dân trên toàn thế giới. Đối với Việt Nam, những dự đoán về tác động của Foc trong tương lai là rất lớn, với ước tính tổn thất trong diện tích sản xuất chuối là 8% trong vòng 5 năm tới và lên tới 71% trong vòng 25 năm tới. Nội dung chính của luận án bao gồm: 1) Điều tra, đánh giá hiện trạng, thu thập và phân lập mẫu bệnh héo vàng chuối. 2) Đánh giá đa dạng loài Fusarium gây bệnh héo vàng chuối ở miền Bắc và Thanh Hóa, Nghệ An. 3) Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học và tính gây bệnh của chủng Foc-TR4. 4) Đánh giá hiệu lực của một số vi sinh vật đối kháng đến chủng Foc-TR4 và Foc-R1 trong điều kiện invitro và nhà lưới.
4.Đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận của luận án:
- Kỹ thuật PCR, giải trình tự các đoạn gene rpb1, rpb2 và tef1α của 19 mẫu bệnh héo vàng chuối đại diện cho 4 vùng địa lý đã được phân tích kết hợp các VCGs khác nhau trong bộ dữ liệu, đã xác định được chủng 4 (Foc-TR4) (chiếm 10,5%) được xác định gần VCG 01213 và VCG 01216 gây hại trên cả chuối tây (ABB) và chuối tiêu (AAA). Như vậy, mẫu bệnh héo vàng chuối được xác định chủng 4 (Foc-TR4) trên chuối tây (ABB) đã khẳng định thêm thuyết tiến hóa hội tụ của FOCS và quan trọng hơn đó là gợi ý nguồn gốc chủng Foc-TR4 là ở Việt Nam.
- Phân tích đặc điểm hình thái - phân tử kết hợp của 19 mẫu bệnh héo vàng chuối, đã xác định được mức độ đa dạng loài Fusarium dựa trên giải trình tự 3 đoạn gene chính rpb1, rpb2 và tef1α, cho thấy 18/19 mẫu thuộc 4 nhóm phả hệ thuộc phức hợp loài FOCS, gồm: F. tardichlamydosporum, F. odoratissimum, F. duoseptatum và F. cugenangense; 1/19 mẫu thuộc phức hợp loài FFCS và được xác định là loài F. fujikuroi. Kết quả này khẳng định giả thuyết tiến hóa hội tụ của FOCS (nền di truyền khác nhau) nhưng gây bệnh héo vàng chuối.
- Luận án đã xác định được nhóm F. tardichlamydosporum nhiễm trên loài chuối dại Musa lutea, cho thấy tầm quan trọng của chuối dại như một vật chủ có thể có đối với nấm Foc.
- Cung cấp dẫn liệu mới về phòng chống sinh học một số loài vi sinh vật đối kháng (nấm, vi khuẩn và xạ khuẩn) có thể ứng dụng để quản lý bệnh héo vàng chuối.